سلام
این مطلب را بخوانید جالب است.
بهداشت | بخوانید در فراز ژارتی | |
محیط زیست | همه جا فراز ژارتی! |
----------------------------------------------------------------------------------
بهداشت محیط زیست
مقدمه
روند رو به رشد آلودگیهای محیط زیست در جهان امروز و افزایش بحرانهای زیست محیطی موجود، مباحث مربوط به این رشته را در سطوح مختلف بینالمللی، منطقهای، ملی و استانی در محور برنامهریزی و تصمیمگیریهای کلان کشور و استان قرار داده است. لزوم مشارکت همگانی در حفظ محیط زیست ایجاب میکند که فرهنگ زیست محیطی در بین عموم، گسترش یافته و اقشار مختلف اجتماع از مباحث و مسائل مربوط به محیط زیست آگاهی بیشتری یابند.
در این میان یکی از گروههای مهم اجتماعی که نقش اساسی در فرهنگسازی و نهادینه ساختن رفتارهای مثبت و هنجارهای زیست محیطی در جامعه دارند مادران هستند. این گروه تأثیرگذار چنانچه از معضلات زیست محیطی موجود اطلاع بیشتری به دست آورند بنا به حس مادرانه و مهر ذاتی به فرزندان خود در حفظ حقوق اولیه نسلهای آینده مهین وارد عمل خواهند شد و با حرکتی فراگیر در اصلاح سوء رفتارهای زیست محیطی فرزندان و نزدیکان خود خواهند کوشید.
مجموعه حاضر گامی کوچک است در تحقق این هدف بزرگ ، به طور قطع این گامهای کوچک در دلهای بزرگ مادران دوراندیش انگیزهای ایجاد خواهد کرد تا دست و اندیشه آنان را در پاکسازی و بهسازی محیط و ارتقای فرهنگ محیط زیست در جامعه به کار اندازد.
آب
آب مایه حیات است، زندگی تمام جانداران به آب وابسته است و تمام فعالیتهای انسان هم به آب نیاز دارد بیشترین مصرف آب در سه بخش کشاورزی، صنعت و مصارف خانگی است. مقدار آب تولید شده در طبیعت تقریباً ثابت است ولی به دلیل افزایش بیرویه جمعیت و مصرف نادرست از این منابع ارزشمند، امروزه با بحران آب مواجه شدهایم.
آب به دو صورت آبهای سطحی و زیرزمینی وجود دارد آن بخش از آب برف و باران که روی زمین جاری است و به صورت نهرها، رودخانهها، تالابها و دریاها دیده میشود آب سطحی نامیده میشود و بخش دیگر هم در زمین نفوذ میکند و آبهای زیرزمینی را به وجود میآورد و ما به وسیله چشمه ، قنات و حفر چاه به آنها دسترسی پیدا میکنیم.
آب در منازل برای پخت و پز، شست و شو و آبیاری گیاهان به کار میرود اما آیا فکر میکنید همه آبی را که ما روزانه در خانههای خود استفاده میکنیم واقعاً ضروری است؟ خوب است هریک از ما قبل از این که شیر آب را باز میکنیم با خود بیندیشیم که برای انجام کار موردنظر واقعاً به چه مقدار آب نیاز داریم و به دنبال اصلاح روش مصرف آب و یافتن راههای صحیح و کاربردی برای صرفهجویی در این ماده حیاتی باشیم.
راههای جلوگیری از مصرف بیرویه آب در منزل
اولین گام نصب وسیلهای به نام سر شیرهای پودر کننده و یا فشار شکن روی شیرهای آب است که به علت مخلوط کردن هوا با آب سبب میشود در عین داشتن فشار زیاد آب مقدار کمی آب مصرف شود این وسیله در تمام مغازههای شیرآلات فروشی وجود دارد و قیمت زیادی هم ندارد.
با مراقبت از شیرهای آب، تعویض و تعمیر آنهایی که چکه میکند و بستن شیرهایی که بیدلیل باز ماندهاند، به میزان زیادی از هدر رفتن آب جلوگیری میکنیم.
به یاد داشته باشیم شیری که باز گذاشته میشود در هر دقیقه بین 19-11 لیتر آب وارد فاضلاب میکند. پس چه خوب است هنگام مسواک زدن، وضو گرفتن و سایر شستشوها شیر آب را باز نگذاریم.
در فصول سرد به هنگام استحمام برای گرم شدن حمام از جریان مداوم آب گرم استفاده نکنیم. برای گرم کردن فضای حمام میتوان از وسیله گرمکننده بیخطری استفاده کرد.
در هنگام شستن ظروف بهتر است ابتدا ظروف غذا را تا حد امکان از باقیماندههای غذا پاک کرده و آنها را به مدت کوتاهی خیس کنیم و پس از شستشو ، ظروف را در یک لگن آب قرار دهیم. به این ترتیب آبکشی آنها هم سریعتر و هم با مصرف آب کمتری انجام میشود.
هنگام استفاده از ماشین لباسشویی و یا ظرفشویی از حداکثر ظرفیت آن استفاده شود زیرا در هر بار استفاده از آنها مقدار زیادی آب و برق هدر میرود، هیچگاه ماشین را برای چند تکه لباس و یا ظرف روشن نکنیم.
برای تمیز کردن حیات و کوچه از جارو به جای فشار آب استفاده کنیم.
برای تمیز کردن خودرو به جای استفاده از جریان پرفشار آب میتوان از یک سطل آب و یک تکه اسفنج یا پارچه استفاده کرد.
از مواد غذایی استفاده بهینه کنیم زیرا برای تولید مواد غذایی به منابع طبیعی از جمله آب و محیط زیست فشار زیادی وارد میشود.
ما میتوانیم در منازل خود باغچهای زیبا داشته باشیم بدون اینکه بیشتر از مصرف معمولی خود آب مصرف کنیم با استفاده دوباره از آب، برای مثال : استفاده از آبی که برای شست و شوی میوهها و سبزیجات هدر میرود چنین کاری ممکن است.
اگر چند بطری آب درون یخچال بگذاریم، نیازی نیست برای نوشیدن آب شیر را باز بگذاریم تا آب آن خنک شود.
چه خوب است با رفتار صحیح خود ، ارزش اب را عملاً به کودکانمان یاد داده و آنها را به صرفهجویی در مصرف آب تشویق کنیم.
تا حدامکان برای آبیاری فضای سبز از آب شرب استفاده نکنیم.
برای جلوگیری از تبخیر آب، بهترین زمان برای آبیاری باغچه شب هنگام یا صبح زود است.
ریشههای درختان و پوشش گیاهی با ایجاد منافذی در خاک سبب نفوذ بهتر آب باران به درون زمین میشوند. آنها را حفظ کنیم.
هرچند وقت یکبار با یادداشت شماره کنتور قبل از خواب و کنترل آن در صبح روز بعد میتوان به نشت در لولهکشی ساختمان پی برد.
عوامل اصلی آلودگی آب :
0 فاضلابهای شهری و خانگی
0 فاضلابهای صنعتی
0 آلودگی آب با سموم و کودهای شیمیایی
آلودگی آب در منازل
ما در منازل خود مقدار زیادی آب مصرف میکنیم که به دنبال آن فاضلاب فراوانی تولید میشود. پس از تصفیه آب موجود در فاضلاب ، از آن برای آبیاری محصولات کشاورزی استفاده میشود. اما بسیاری از مواد که به فاضلاب راه یافتهاند در مراحل مختلف تصفیه از آن جدا نشده و به هنگام آبیاری زمینهای کشاورزی جذب محصولات کشاورزی شده و به این ترتیب ما با استفاده از آنها دچار بیماریهای مختلفی از جمله مسمومیتها و بیماریهای صعبالعلاج میشویم.
انواع پاککنندهها مانند پودرهای رختشویی، مایع ظرفشویی و سفیدکنندهها، انواع مواد نفتی همچون تینرها، حلالها، جلا دهندهها ، روغنهای سوخته از جمله مواد خطرناکی هستند که ما وارد فاضلاب میکنیم.
پس چه خوب است قبل از وارد کردن این مواد به فاضلاب کمی با خود فکر کنیم آیا راه بهتری برای رهایی از آنها وجود دارد؟
راههای عملی برای کاهش آلودگی منابع آب
از پودرهای رختشویی، مایعات ظرفشویی، پاککنندهها و سفیدکنندهها در حد نیاز استفاده کنیم. کف زیاد نمیتواند سبب تمیزتر شدن ظروف یا لباسها شود بلکه نتیجه این کار تولید فاضلاب و آلودگی بیشتر است.
تینرها، حلالها و جلادهندهها را به اندازه نیازمان بخریم زیرا نگهدای این مواد در خانه به دلیل آتشزا بودن خطرناک است و ریختن آنها درون فاضلاب یا روی زمین نیز باعث آلودگی منابع آب میشود.
مراقب باشیم نفت، بنزین و روغن موتور وارد آبهای سطحی یا سیستم فاضلاب نشود.
بهتر است به جای رنگهای روغنی از رنگهای پلاستیکی استفاده کنیم زیرا این رنگها خطر کمتری برای محیط زیست دارند چه خوب است آنها را به اندازه مصرف تهیه کنیم، باقیمانده آن را دور نریخته و برای مصارف بعدمان نگه داشته و یا در اختیار دوستان و همسایگان قرار دهیم.
بازیافت: بازیافت یا بازیابی نام روشهایی است که به کمک آن میتوانیم مواد مصرف شده را حفظ کنیم و دوباره مورد استفاده قرار دهیم. انسان امروزه موادی نظیر کاغذ، شیشه، فولاد و آلومینیوم را به مقدار فراوان برای تولید کتاب، روزنامه ، پاکت، جعبه، ظروف شیشهای ، قوطی ، وسایل نقلیه و بسیاری چیزهای دیگر به کار میگیرد.
مردم این مواد را پس از مصرف دور میریزند و این مسئله دو مشکل اساسی را به وجود میآورد اول این که باید مقدار زیادی زباله را دفع کنیم تا بهداشت محیط حفظ شود مشکل دوم نیز آن است که هر روز تقاضا برای مواد خامی که این محصولات از آنها ساخته میشود افزایش مییابد، منابع موجود در زمین محدود هستند و اگر در روش مصرف خود تغییری ندهیم خیلی سریع به پایان میرسند.
امروزه در کشورهای صنعتی برای تهیه روزنامهها به میزان 25 تا 50 درصد از کاغذ بازیافت شده استفاده میکنند، در صنعت بستهبندی نیز 80 درصد جعبههای مقوایی، بازیافتی هستند.
زبالهها موادی هستند که ظاهراً به درد نخور بوده و دور ریخته میشود، زبالههای خانگی شامل پس مانده مواد خوراکی، کاغذ ، شیشه ، مقوا، فلزات ، پلاستیک و … است .
هرکدام از ما به طور متوسط روزانه یک کیلوگرم زباله تولید میکنیم به عبارت دیگر مواد غذایی و کالاهایی را که با زحمت زیاد و وارد شدن خسارتهای فراوان به محیط زیست تولید کردهایم به راحتی به صورت زباله در میآوریم که برای دفع آن به زمین زیادی نیاز است.
چه باید کرد؟
اولین نکته استفاده صحیح و بهینه از کالاهاست. با این کار علاوه بر صرفهجویی در هزینه خانواده ، مصرف مواد اولیه و انرژی، مقدار کمتری نیز زباله تولید کردهایم.
دومین نکته در مدیریت زباله، جداسازی مواد تشکیلدهنده زباله برای بازیافت کردن آنهاست.
فواید بازیافت
بازیافت زباله ، سه فایده مهم برای محیط زیست دارد!
1- صرفهجویی در مصرف مواد خام: ما به کمک بازیافت زباله در مصرف منابع طبیعی صرفهجویی کردهایم زیرا به جای استفاده از مواد خام برای تولید محصولات نو ، از مواد بازیافتی استفاده میکنیم.
2-صرفهجویی در مصرف انرژی: البته برای بازیافت مواد زاید هم نیاز به مقداری انرژی است اما انرژی لازم برای بازیافت زباله خیلی کمتر از انرژی مورد نیاز برای تولید محصولات جدید از مواد خام است. برای مثال ساختن آلومینیوم از آلومینیوم بازیافت شده 90 درصد انرژی کمتر از ساختن آن از سنگ معدن نیاز دارد.
3- نیاز به فضای کمتر برای دفن زباله ، مواد قابل بازیافت و مراحل آن : در گام اول برای بازیافت زبالهها باید مواد قابل تجزیه مثل پسماندههای آشپزخانه و مواد غذایی را از سایر زبالهها جدا کرده و سعی شود فقط این مواد را در کیسه زباله ریخته و به ماشینهای مخصوص حمل زباله تحویل دهیم.
این مواد را به نوعی کود به نام کمپوست تبدیل میکنند که برای اصلاح خاک و جبران مواد غذایی از دست رفته به کار میرود.
در مرحله بعد باید مواد قابل بازیافت را از زبالهها جدا کنیم. شیشه، کاغذ، پلاستیک و انواع فلزات از بهترین مواد برای بازیافت هستند.
الف- کاغذ : آیا میدانید ک برای تولید یک تن کاغذ نیاز به قطع 17 اصله درخت بالغ است اگر هر شخصی کاغذهای باطلهاش را در طول یک سال جمع کند معادل 5/1 اصله درخت میشود و اگر همه ما ایرانیان این کار را انجام دهیم از قطع شدن 100 میلیون درخت در طول یک سال جلوگیری کردهایم بنابراین :
روزنامهها و کاغذهای باطله و دفترچههای تمام شده بچهها را هرگز دور نریزیم ، آنها را از سایر زبالهها جدا کرده و به مأموران بازیافت تحویل دهیم.
اشیایی مثل پاکتها و پوشهها را دور نیندازیم تا در موقع لزوم از آنها استفاده کنیم.
ب- مواد پلاستیکی: آیا میدانید که پلاستیکها از نفت که منبعی تمامشدنی است تهیه شده ولی به علت غیرقابل تجزیه بودن از زبالههای پایدار و آلودهکننده محیط زیست محسوب میشود. 30درصد از پلاستیکهای تولید شده در بستهبندی به کار میروند پس چه خوب است:
هنگام خرید از بستهبندیهای زاید توسط فروشنده جلوگیری کنیم.
از کیسههای پلاستیک خشک و غیرآلوده چندین بار استفاده کنیم و در پایان هم برای جمعآوری زبالههایمان از آنها استفاده کنیم.
برای خرید از ساکهای پارچهای استفاده کنیم.
سعی کنیم در مراسم و مهمانیها از ظروف قابل شست و شو به جای ظروف یکبار مصرف استفاده کنیم.
ج- شیشه : آیا میدانید که بطری شیشهای را که امروز دور میاندازیم تا 1000 سال دیگر هم به صورت زباله در روی زمین باقی میماند.
برای تولید شیشه باید مقدار زیادی شن و ماسه از زمین استخراج شود که این کار نیاز به مصرف مقدار زیادی انرژی و آب دارد.
بازیافت شیشه سبب جلوگیری از حفاریهای جدید در معادن شن و ماسه ، صرفهجویی در مصرف انرژی و آب میشود از طرف دیگر نیاز به فضای کمتری برای دفن زبالههای شیشهای است.
ما میتوانیم با جدا کردن انواع ظروف شیشهای شکسته، شیشههای مربا ، سس و غیره در منازل گام بزرگی در جهت بازیافت شیشهها برداریم.
در صورت امکان بطریهای شیشهای را برحسب رنگ جدا کرده و دربها و گلوبندهای سربی دور آنها را جدا کنیم.
د- آلومینیوم : آیا میدانید اگر قوطی آلومینیومی را دور بیندازید بعد از 500 سال هنوز هم به صورت زباله باقی خواهد ماند.
به کمک بازیافت هر تن آلومینیوم ، حدود هزار دلار صرفهجویی ارزی میشود.
آلومینیوم میتواند بارها ذوب شود و به قوطی یا ظرف جدیدی تبدیل گردد.
نه تنها قوطی و ظروف آلومینیومی قابل بازیافتاند بلکه ورقههای آلومینیومی بشقاب پیتزا و شیرینی هم قابل بازیافت هستند آنها را هم جدا کرده و با سایر زبالهها دور نریزیم.
زبالههای خطرناک
بعضی از زبالههای تولید شده در خانهها از مواد بسیار خطرناک به شمار میآیند مانند باطریهای مختلف، لامپهای مهتابی و جیوهای، لوازم الکتریکی و … . این وسایل دارای مواد خطرناکی هستند که سلامت ما و محیط زیست را تهدید میکند چه خوب است از لوازم خانگی یا اسباببازیهای باطریدار کمتر استفاده کنیم. ساعتهای اتوماتیک بهتر از ساعتهایی است که با باطری کار میکند.
باطریها را در دسترس بچهها قرار ندهیم.
از قراردادن لامپهای مهتابی و جیوهای و یا لامپهای سوخته در محلی که احتمال شکستن آنها وجود دارد خودداری کنیم، مواد موجود در آنها به شدت محیط زیست را آلوده میکند.
پوچه